Sprookjesfilm hoog water (2005)

Langzaam slaat een bloedrode zon z’n dunne zomerdeken terug. Hij wrijft de nevel uit zijn ogen en stapt traag uit een klam waterbed. Voorzichtig wekt hij de slapende dorpjes langs de rivier, zet het zwerk in een betoverend licht en trekt dan het donzige dekbed weg boven de weilanden en de statige populieren. En onthult een ongekende watermassa.
Wie naar de jongste filmproductie van Jos Kruisbergen kijkt, wordt meegetrokken in een schijnbare sprookjeswereld. Het wennen aan het onwerkelijke tafereel duurt eventjes. Zo gek is dat niet. Want hoe lang is het geleden dat de Waal het middenin de zomer op zijn heupen kreeg? Hoog water in de winter en in het voorjaar: da’s de normaalste zaak van de wereld. Maar in de zomer? Volgens oeverbewoners is het een zeldzaamheid dat de rivier dan buiten zijn oevers treedt.
Jos Kruisbergen en Geert Megens legden het verschijnsel anno 2005 op onnavolgbare wijze vast in prachtige beelden, aaneengeregen door korte gesprekken met andere genieters. Veel vakantiegangers zijn erbij; mensen die toch al bevlogen zijn van natuur en water. Maar nu ook de uiterwaarden blank staan, worden ze lyrisch.
Angst dat de binnenzee over de dijken zal stappen, is er nauwelijks. Ondanks een af en toe opspelend stormpje. Het zijn hooguit enkele kampeerders die een beetje huiveren. Een enkeling begint z’n spullen in te pakken, maar besluit dan toch te blijven. Oeverbewoners beweren immers dat er niks aan de hand is? Van hoog water in de zomer moet je alleen maar genieten, zeggen ze. Oké, een inwoner van Maas en Waal  onthult dan wel dat hij elke dag op internet en in de krant kijkt om op de hoogte te blijven van de waterstanden. Maar dat doet hij al jaren, elke dag, winter en zomer: “Ik heb gewoon iets met de rivier…”
Ons camerateam filmde aan beide kanten van de Waal. In de Betuwe werd onder meer de Oosterhoutse camping De Grote Altena bezocht, waar kindertjes in de uiterwaarden aan het spelevaren waren. Ze spraken met blije veerbazen in Tiel en Varik. En aan de Maas en Waalse Waalkant gingen ze langs bij het Veerhuis in Wamel. Ze maakten dromerige beelden van dijkfietsers, dieren in dampende weilanden, buitelende watervogels, spelende kinderen, voorbij stampende schepen en eenzame wandelaars.
Een ijsverkoper doet goede zaken. Ook hij is betoverd door het voor dit jaargetijde zo zeldzame uitzicht: “Schitterend, dit geeft een extra dimensie aan de zomer…” Elders klinkt het: “Hoogwater, het geeft óók rust.”
“Dit is alleen maar genieten”, zegt uitbater Harry Broekhof van ’t Veerhuis in Wamel. Zijn hotel-restaurant moet in de wintermaanden nogal eens op slot vanwege het oprukkende Waalwater. Maar nu heeft Broekhof geen centje pijn: “Van mij mag het de hele zomer zo blijven…”