GEMEENTERAAD WEST MAAS EN WAAL STEMT OP DONDERDAG 30 JANUARI 2025 OVER DE AFGRAVING UITERWAARDEN MET MOGELIJKE GEVOLGEN!

Alle films op deze website zijn auteursrechtelijk beschermd en mogen niet worden gekopieerd. Het plaatsen van een link naar onze website is wel toegestaan

Het is één minuut voor twaalf – Gemeenteraad, schrijf geschiedenis

Door Jos Kruisbergen


De Herinnering aan 1995

Het was 1995, precies 30 jaar geleden Maas en Waal werd geconfronteerd met een gedwongen evacuatie vanwege dreigend hoog water. De impact van die periode is nog altijd voelbaar. In de kerk van Alphen stonden negentien kaarsen brandend voor het Mariabeeld, als symbool van hoop en bescherming. Toen burgemeester Maas de kerk betrad en vroeg om de kaarsen te doven, was pastoor Terken resoluut: “Burgemeester, u bent de baas over uw gemeente, maar ík ben de baas in deze kerk.” De kaarsen bleven branden.

Deze gebeurtenis staat symbool voor de vastberadenheid van de inwoners van Maas en Waal. Een vastberadenheid die opnieuw op de proef wordt gesteld, nu er nieuwe plannen zijn voor de uiterwaarden langs de Waal met gevaar voor de dijken en nog meer kwel..


De Dreiging van Vandaag

Anno 2025 doet een vergelijkbare dreiging zich voor. Inwoners maken zich zorgen over de onzalige plannen om de uiterwaarden af te graven. Ze vrezen dat dit zal leiden tot nog meer kwelwater en overstromingen.

In Deest vertellen inwoners hun verhaal bij mij voor de camera:

  • “Ik krijg nu al meer kwel binnen dan vroeger. Ik moet met laarzen aan mijn auto uit de garage halen.”
  • “Deest lijkt op de Titanic. Het zakt langzaam naar beneden.”

Donderdag 30 januari 2025 om 20:00 uur stemt de gemeenteraad van West Maas en Waal over deze plannen. Voor veel inwoners is dit een cruciaal moment. Ze hopen op een unaniem “nee” tegen deze plannen. Maar de raad lijkt zich vooral zorgen te maken over mogelijke druk vanuit de provincie.

Net zoals pastoor Terken ooit stand hield, moeten ook de raadsleden nu hun rug recht houden. Het is tijd om te zeggen: “Wij zijn hier de baas in onze eigen gemeente.”


Maas en Waal: Het Afvoerputje van Nederland?

De grond van Maas en Waal is rijk aan klei, zand en grind. Maar als deze schatten worden gewonnen, blijft er een litteken achter: diepe plassen die worden mogelijk opgevuld met vervuild slib. En alles onder het mom van nieuwe natuur. De vraag die op ieders lippen brandt: wordt Maas en Waal het afvoerputje van Nederland?

De inwoners herinneren zich nog de trots van hun voorouders, die het gebied ondanks talloze watersnoden wisten te beschermen. In 1926 stond het gebied onder water. Door de eeuwen heen waren er talloze dijkdoorbraken. De lessen van die tijd lijken nu te worden genegeerd.


Deskundigen Slaan Alarm

Onafhankelijke experts luiden de noodklok al in het jaar 1990. Ingenieur G.P. Bourguignon, betrokken bij de Deltawerken, waarschuwt: “Het land van Maas en Waal is zo lek als een mandje. Hier graven is vragen om moeilijkheden.”

Ook andere experts, zoals professoren Van Ruit, Van Weele, en Pons, delen deze zorgen. Professor Berendse van de Rijksuniversiteit Utrecht onderzocht samen met zijn studenten de gevolgen van het afgraven van de uiterwaarden. De conclusie is duidelijk: water zoekt altijd de weg van de minste weerstand, en theoretische berekeningen bieden geen garantie tegen natuurkrachten.


Kerst 1993: Dreumel in de strijd tegen het water
Tijdens Kerst 1993 was ik in Dreumel aan het filmen. Een grote tractor stond klaar op de dijk, omringd door zandzakken. Poldermedewerkers probeerden met moeite een enorme wel onder controle te krijgen. Later vertelde Bernhard Gremmen uit Appeltern: “Jos, als we deze wel niet onder controle hadden gekregen, dan gebeurd geweest met Maas en Waal?”

Een Strijd Die Nooit Ophoudt

De strijd tegen kwelwater is niet nieuw. Dertig jaar geleden waarschuwden inwoners al voor de gevaren. Toen werd hun zorg weggewuifd, maar nu blijkt dat ze gelijk hadden. Grote damwanden worden nu geslagen om de dijken te beschermen.

De vraag is: leren we deze keer wél van het verleden? Of laten we ons opnieuw verrassen door de kracht van het water?


Leer van het Verleden

De geschiedenis biedt waardevolle lessen. Denk aan de strijd tegen de grootschalige binnendijkse ontzanding. Dankzij de inzet van inwoners en een meerderheid van gemeenteraad werd dat project gestopt. Het koste twee wethouders de kop. Maar het alternatief, de Overmaas, werd een stortplaats voor vervuild slib.

De gemeenteraad staat nu op een kruispunt. Dit is het moment om te kiezen voor de veiligheid en toekomst van Maas en Waal. Door “nee” te zeggen tegen deze plannen kunnen de raadsleden geschiedenis schrijven.


Een Oproep aan de Raad

Het is één minuut voor twaalf. De nachten zijn onrustig, en de stemmen van vroegere Maas en Wallers klinken in mijn hoofd. Hun boodschap is helder: bescherm het land waar ze trots op waren.

Gemeenteraad, de keuze is aan jullie. Laat later gezegd worden: “Aan ons heeft het niet gelegen.” Kies voor veiligheid, voor de inwoners van vandaag, en voor de generaties van morgen.

Een trailer van de documentaire Het land van zand en Water 1990-2012