lle films op deze website zijn auteursrechtelijk beschermd en mogen niet worden gekopieerd. Het plaatsen van een link naar onze website is wel toegestaan
In Memoriam: Regisseur Jan Keja (87) Overleden
Door Jos Kruisbergen
Van zijn dochter Annemarie ontvingen wij het droevige bericht dat Jan Keja, een man van immense betekenis voor de Nederlandse televisie, is overleden. Jan Keja, geboren in Amsterdam en later een graag geziene gast in het rivierengebied, was een pionier die zijn stempel drukte op de Nederlandse mediageschiedenis. Zijn nalatenschap strekt zich uit van iconische kinderprogramma’s zoals Het Klokhuis en Sesamstraat Sinterklaas journaal tot het winnen van een prestigieuze Emmy Award in de Verenigde Staten. Zijn veelzijdigheid als regisseur en zijn bijzondere betrokkenheid bij de stichting Tweestromenland in Beeld en Geluid hebben een onuitwisbare indruk achtergelaten.
Jan was niet alleen een televisiemaker van formaat, maar ook een mentor en inspiratiebron. Als gastdocent deelde hij zijn kennis met generaties studenten in de televisie- en filmwereld. Ikzelf had de eer om van hem te leren, net als velen die zich geroepen voelden tot het ambacht van visueel verhalen vertellen. Jan’s bescheidenheid, humor, en vakmanschap maakten hem tot een geliefde figuur in Hilversum en daarbuiten.
De Ontmoeting in Gees
Mijn eerste intensieve samenwerking met Jan vond plaats in 2003, een jaar dat ik me herinner als een mijlpaal. Samen met Geert Megens werkte we aan een documentaire over het dorp Niftrik. Een heel jaar hebben we gefilmd, iedere hoek van het dorp verkend en het dagelijkse leven vastgelegd. Toen de documentaire af was, kwam het moment van waarheid. Ik reisde naar het Drentse Gees, waar Gijs Stappershoef, een pionier van de Nederlandse televisie en mede-oprichter van onze stichting, een vakantiehuisje had. Gijs en Jan zouden de film beoordelen.
Ik was bloednerveus. Hoe zouden deze grootheden mijn werk ontvangen? Na afloop van de vertoning spraken hun woorden boekdelen: “Hier in de buurt is een goed pannenkoekenrestaurant. Dit moeten we vieren met een pannenkoek en een goed glas wijn.” Het was alsof ik goud had gevonden. “Dit is een gouden kalf,” zeiden ze beiden. Maar toen ik voorstelde de film in te sturen voor een festival, kwamen hun wijsheden naar boven: “Nee, Jos, blijf met beide benen op de grond. Er zijn nog meer prachtige filmverhalen te vertellen in Maas en Waal.”
Die dag voelde als een bevestiging van alles waar ik voor werkte. Samen met Jan Keja, Theo Leeuwenburg van de NOS, Chris Ronteltap topambtenaar ministerie van WVC en medeoprichter van Tweestromenland in Beeld en Geluid en de rest van ons team, dronken we vaak een wijntje in Het Veerhuis in Wamel, gelegen aan de oevers van de prachtige Waal. Deze ontmoetingen werden niet alleen een bron van advies, maar ook van inspiratie en vriendschap.
De Kracht van een Stichting
Jan Keja was een onmisbare schakel binnen onze stichting Tweestromenland in Beeld en Geluid. Hij was niet alleen een adviseur, maar ook een vriend die altijd geloofde in het potentieel van ons werk. Samen met Gijs Stappershoef, Theo Leeuwenburg, Chris Ronteltap, Jantine de Jonge, Ruud Stoeten en anderen hielp hij onze organisatie uitgroeien tot wat het nu is: geen “kleine stichting”, maar een instituut dat de geschiedenis en verhalen van Maas en Waal bewaart en deelt.
Eén van de hoogtepunten in onze samenwerking was een interview met Gijs en Jan in Het Veerhuis, verzorgd door journalist Bas van der Hoeven van de Gelderlander. Bas , een getalenteerde schrijver en later ook vrijwilliger bij onze stichting, maakte er een kunstwerk van. Ik nam mijn camera mee en legde het tafereel vast – een moment dat nu onbetaalbaar is geworden.
Onze stichting heeft in de loop der jaren vele documentaires geproduceerd die bijdragen aan het begrip en de waardering van het leven in Maas en Waal. Jan’s liefde voor het rivierengebied was onmiskenbaar. Hij genoot van de kabbelende Maas, de grazende koeien in de uiterwaarden, en zelfs de verwoestende kracht van de Waal wanneer het water zijn eigen weg vond. Dit alles wist hij te vangen in woorden en beelden, waarmee wij de schoonheid van onze regio voor altijd vastlegde.
Een Eerbetoon aan een Grootheid
Jan’s bijdrage aan onze stichting ging verder dan zijn werk als regisseur. Hij was een mentor en vriend die ons aanmoedigde om door te gaan, zelfs als het moeilijk werd. “Wat hier gebeurt, is uniek,” zei hij eens. “Niet alleen voor Nederland, maar misschien wel voor de hele wereld.” Deze woorden blijven een baken van inspiratie.
Nu, na 30 jaar, begint ons grote bolwerk langzaam af te brokkelen. Veel van de mensen die de kern vormden van onze organisatie zijn ons helaas ontvallen. Maar hun nalatenschap leeft voort in de vele documentaires die nog gemonteerd moeten worden. Deze verhalen mogen we de mensen niet onthouden – verhalen waar Jan Keja, Gijs Stappershoef, Geert Megens, Theo Leeuwenburg, Chris Ronteltap, Ruud Stoeten en Jantine de Jonge bij betrokken waren.
Jan Keja, rust zacht. Wij zullen je nooit vergeten. Bedankt voor alles wat je hebt betekend voor Tweestromenland in Beeld en Geluid, en voor het vertrouwen dat je in ons stelde. Aan je familie: wij wensen jullie veel sterkte in deze moeilijke tijd. Jan’s naam zal voor altijd verbonden blijven aan het werk wat we doen, en de verhalen die we vertellen.