Alle films op deze website zijn auteursrechtelijk beschermd en mogen niet worden gekopieerd. Het plaatsen van een link naar onze website is wel toegestaan.

ZON: veel lol en topmuziek (2001)

Door Ruud Stoeten

Eind vorige eeuw moet het zijn geweest, dat onze filmkunstenaar Jos Kruisbergen plotseling werd geconfronteerd met warme koperklanken. Ze kwamen uit zaal Rutten in het hartje van Wamel, het dorp waar Kruisbergen is geboren en waarmee hij gedurende zijn  leven compleet is vergroeid. Bij Rutten bleek een repetitie gaande te zijn van het Zomerorkest Nederland (ZON). Kruisbergen nam zich voor om ooit nog eens een mooie filmreportage te maken rond dit muziekgezelschap.

In die jaren werkte hij regelmatig voor verschillende landelijke omroepen. “Maar die liepen niet echt warm voor blaasmuziek”, zegt de Wamelse cineast. “Getoeter was het.“ Kruisbergen hield in Hilversum een warm pleidooi en kreeg uiteindelijk toestemming om het orkest op de korrel te nemen in een filmverhaal.

En dat gebeurde. Achteraf was omroep RTL heel blij met de reportage, die werd dan ook integraal uitgezonden en droeg veel bij aan de goodwill van de blaasmuziek in het algemeen.

Het filmverhaal is in de loop der jaren verloren gegaan. Onlangs bleek dat de originele opnamen er nog steeds zijn en Kruisbergen besloot om de in 2001 gemaakte archiefbeelden opnieuw aan elkaar te smeden tot een ‘nieuwe’ reportage.

We zien in die film dat de Maas en Waalse cineast letterlijk achter de muziek aan ging. Hij streek neer in Gemert, waar het orkest een sprankelende generale repetitie gaf, ter voorbereiding van een reeks optredens. De vijftiende tournee om precies te zijn. Op tal van plaatsen in het hele land werden die zomer verrassende middag- en avondconcerten gegeven, met een programma dat varieerde van barok tot rock, film- en marsmuziek.

Het ZON is een uniek harmonieorkest met een andere kijk op blaasmuziek. De muzikanten zijn niet gestoken in een smetteloos uniform: ze treden gewoon op in hun vakantiekloffie.

Eigenlijk bestaat het orkest niet eens. De samenstelling is namelijk elk jaar anders. Maar telkens weer gaat het om een forse groep jonge, getalenteerde muzikanten uit alle windstreken, ook uit het Land van Maas en Waal. Ze worden geselecteerd uit amateurs en conservatoriumstudenten van 16 tot en met 23 jaar, die zo de kans krijgen om een korte periode mee te spelen in een goed en gemotiveerd orkest. Het ZON wil de blaasmuziek op een originele manier in de schijnwerpers zetten en laten zien hoe leuk muziek maken is. Het speelt (behalve als het regent) alleen in de open lucht, op plekken waar veel mensen komen: op terrasjes, in winkelcentra, op de markt.

Speciaal ter gelegenheid van de vijftiende tournee was deze keer groot orkest samengesteld: van jonge mensen die in vroeger jaren in het ZON hadden meegespeeld “en inmiddels een leuke carrière in de muziek hebben gemaakt”, zo vertelt Dick Broers van het ZON. Jörgen van Rijen bijvoorbeeld had ’t in 2001 gebracht tot solo-trombonist bij het Koninklijk Concertgebouworkest in Amsterdam. Hij bespeelt zijn instrument op virtuoze wijze en geniet zelf enorm van muziek maken in het Zomerorkest. “Het is een prachtige ervaring om met jonge mensen samen te spelen, ontzettend veel lol te hebben én mooie muziek te maken.”

In het filmpje van Jos Kruisbergen en zijn geluidsman Geert Megens is te zien en te horen dat ook Jörgens collega’s laaiend enthousiast zijn. De een heeft er maar al te graag een week vakantie voor opgenomen; de ander vindt het heerlijk om “mooie stukken te spelen waarin je ook nog iets van jezelf kwijt kunt. Ik neem er graag een week vakantie voor op.”

Jammer dat ’t slecht weer was op de dag van de eerste uitvoering. Het gebeurt zelden, maar deze keer kon het niet anders: de uitvoering moest binnen worden gehouden, in het Gemertse Excelsior. De angst dat er weinig publiek op dat binnen-optreden af zou komen, bleek ongegrond: de zaal zat mudvol genietende mensen. Die juichten de muzikanten toe en gaven een staande ovatie. De reacties op het concert logen er niet om: “Geweldig, dit is genieten met volle teugen. Prachtig wat die jonge mensen klaarmaken.”