Alle films op deze website zijn auteursrechtelijk beschermd en mogen niet worden gekopieerd. Het plaatsen van een link naar onze website is wel toegestaan.

Waarin een klein dorp groot kan zijn…

Zestien jaar geleden, in het voorjaar van 2009, trokken filmmaker Jos Kruisbergen en zijn trouwe geluidsman Geert Megens naar het kleinste dorpje van Maas en Waal: Altforst. Niet groter dan een postzegel op de kaart, maar o zo groots in daden. Ze kwamen voor de traditionele Pinkstermarkt, gewapend met camera en microfoon, op zoek naar het geheim achter dit dorpswonder.

Namens Tweestromenland in Beeld en Geluid legden Jos en Geert alles vast. Voor nu én voor de generaties die nog komen. Beelden die niet alleen een vrolijk feest toonden, maar ook de ziel van een hechte gemeenschap.

Voorzitter Frans van Gelder, een man met beide voeten stevig in de klei, leidde hen rond. “Ach, we doen dit gewoon samen,” zei hij nuchter, terwijl op de achtergrond dertig dorpelingen druk in de weer waren met de voorbereidingen. Tijdens de Pinksterdagen zelf stonden er zomaar 102 vrijwilligers klaar. In een dorp met slechts 550 inwoners!

Jos’ camera ving alles: de geur van wafels, de springkussens, ponyritjes, lachende kinderen, kraaiende hanen, en het spektakel van het fierljeppen – slootjespringen op z’n Fries. De meeste sprongen eindigden met een nat pak, behalve die van Alwin Vonk, een échte Fries en de winnaar.

En daar, midden in het feestgedruis, gingen ook de deuren open van het oude hervormde kerkje. Galeriehouder Pim Hengeveld had het monument nieuw leven ingeblazen. Kunst, stilte en licht trokken vele bezoekers.

Dankzij Tweestromenland in Beeld en Geluid blijft dit stukje dorpsgeschiedenis bewaard – een ode aan een klein dorp dat groots durft te dromen. Altforst leeft, in beeld, geluid en herinnering.

Alle films op deze website zijn auteursrechtelijk beschermd en mogen niet worden gekopieerd. Het plaatsen van een link naar onze website is wel toegestaan.

Tijd vergaat, rivaliteit niet: Leones – DIO blijft legendarisch

Negentien jaar geleden was het een middag om nooit te vergeten: de streekderby tussen Leones en DIO, met als inzet het periodekampioenschap. De Maas en Waalse cineast Jos Kruisbergen stond samen met zijn trouwe geluidsman Geert Megens langs de lijn om dit voetbalgevecht vast te leggen. Een spotcomplex met tribune vormde toen nog het strijdtoneel – inmiddels heeft woningbouw de plek overgenomen. Maar de beelden leven voort.

In de bijzondere reportage die Kruisbergen maakte, zien we hoe de rivaliteit tussen Leones en DIO op het scherpst van de snede werd uitgevochten. “Het was een echte streekderby,” herinnert bestuurslid Rinie Vrolijks zich. Spanning hing als mist boven het veld. Scheidsrechter Dick Hendriksen deelde meerdere gele kaarten uit, en de tribunes trilden van emotie.

Toptrainer Gerard van Zwam van Leones beleefde een hoogtepunt in zijn indrukwekkende loopbaan van 35 jaar, die dit weekend bij Teisterbanders in Kapel-Avezaath eindigt. De 1-0 overwinning werd terecht genoemd door Danny van de Broek, journalist van de Gelderlander. Zelfs Wim Peters, voorzitter van Leones, knikte goedkeurend.

DIO was minder blij – geen speler wilde voor de camera verschijnen. Trainer Jeroen van Haren mompelde slechts: “Proficiat Leones,” terwijl hij het veld verliet. Maar het beeld van Noortje van Gent die haar zes maanden oude baby inschreef als lid, zegt alles: de toekomst leeft. Die baby is inmiddels bijna twintig jaar oud.

Dankzij Tweestromenland in Beeld en Geluid is deze wedstrijd voor altijd vereeuwigd. “Je moet de geschiedenis levend houden,” herhaalt Jos Kruisbergen. En met deze derby is dat zeker gelukt.

Alle films op deze website zijn auteursrechtelijk beschermd en mogen niet worden gekopieerd. Het plaatsen van een link naar onze website is wel toegestaan.

“Grad van Bunningen: Held zonder heldenstatus”

Onderduiken in Horssen

Voor de camera van Jos Kruisbergen vertelt Cor van Summeren uit Horssen over zijn onderduik in de Tweede Wereldoorlog. Eerst zat hij een half jaar lang thuis verstopt in het hooi, tussen de ratten. Toen dat te gevaarlijk werd, verhuisde hij met twee anderen naar de oude kerk, boven de pastorie. Ze gebruikten een ladder om naar boven te klimmen, die ze telkens omhoog trokken om veilig te zijn.

Op een dag kwam Grad van Bunningen, gemeentebode in Horssen, langs bij de ouders van Cor.

Grad had gehoord dat de Duitsers een razzia voorbereidden en wist waar de onderduikers zaten. Maar in plaats van hen te verraden, waarschuwde hij het gezin. Dankzij zijn tip konden Cor en de anderen diezelfde dag nog vluchten uit de kerktoren.

Die avond stonden vier zwaarbewapende Duitsers bij de kerk. Maar ze vonden niets.”Als Grad ons niet had gewaarschuwd,” zegt Cor, “dan hadden we het niet overleefd. Hij heeft ons leven gered.”

Horssen was in de oorlogsjaren nauwelijks van belang voor de bezetter. Strategisch had het dorp nauwelijks waarde. Tot geluk van heel veel mensen die er in een relatief rustig gebied leefden. Dankzij de vele boerenbedrijven was er voldoende voedsel. Ook voor de talrijke onderduikers voor wie daar in dat stille dorpje een onderkomen was gezocht.
Toch zijn ook hier mooie verhalen ontstaan, spannende soms. Verteld met een glimlach of met diepe rimpels in het voorhoofd en een traan in de ogen.
Soms ging het bijna mis. Dan waren er razzia’s. Maar meestal leverden die niets op omdat er altijd wel mensen waren die tijdig waarschuwingen rondstuurden.
Soms ook ging het helemaal fout en werden er onderduikers gesnapt. Ze werden onderworpen aan zware verhoren en bij één van die gelegenheden lieten drie slachtoffers zich onder zware druk ontvallen dat burgemeester Jacques J.C.M. Luske actief had meegeholpen en bemiddeld bij het plaatsen van onderduikers.
Luske werd op 6 maart 1944 gearresteerd en kwam via Arnhem, Amersfoort en Vught in Duitsland terecht. Op 43-jarige leeftijd overleed hij op 27 december 1944 in het concentratiekamp Neuengamme. Zijn stoffelijk overschot werd in 1951 overgebracht naar het kerkhof van Heilig Landstichting.
De herinnering aan de Bergharense burgemeester is in het kerkdorp Horssen (tegenwoordig valt ’t onder de gemeente Druten) altijd blijven voortleven: aanvankelijk via de zogeheten Luskebank op een prominente plaats in het dorp; sinds Bevrijdingsdag 2001 heeft Horssen een echt Luske-monument. Op die vijfde mei is het door de kunstenaar Cor Litjens gemaakte monument officieel onthuld door burgemeester Aelberts en drie kinderen van Luske.
Het was een indrukwekkende plechtigheid, die in beeld en geluid werd vastgelegd door onze cineast Jos Kruisbergen.
Kruisbergen koppelt de onthulling van het monument aan de herinneringen van enkele oude Horssenaren. Luskes zoon Onno verhaalt over het trotse gevoel dat het monument voor zijn vader bij hem oproept. Schoolkinderen blijken zó lang na de oorlog nog steeds diep onder de indruk te zijn van de vele verhalen die ze te horen krijgen.
En een klein jongetje pinkt een traan weg. Hij is gewoon een beetje moe…

Alle films op deze website zijn auteursrechtelijk beschermd en mogen niet worden gekopieerd. Het plaatsen van een link naar onze website is wel toegestaan.

U KUNT HIERONDER KAARTJES RESERVEREN:

VOLGEBOEKT! DONATEURSDAGEN WOENSDAGAVOND 19 MAART 2025 OM 20.00 UUR

VOLGEBOEKT! DONATEURSDAGEN DONDERDAGAVOND 24 APRIL 2025 OM 20.00 UUR

VOLGEBOEKT! DONATEURSDAGEN ZONDAGMIDDAG 27 APRIL 2025 OM 20.00 UUR

Door Bas van der Hoeven

De watersnood van 1926

Meesterwerk van Jos Kruisbergen

In de nacht van 31 december op 1 januari 1926 bezweek de Maasdijk bij Overasselt en Nederasselt. Een gevolg van extreem hoge waterstanden in de Maas en haar zijrivieren, veroorzaakt door wekenlang aanhoudende regens en smeltende sneeuw. Het Land van Maas en Waal liep onder.

Honderden mensen werden dakloos. Ruim vijf en  veertig jaar geleden begon Jos Kruisbergen met het interviewen van Maas en Walers die de ramp bewust hebben meegemaakt. De documentaire ‘De watersnood van 1926’ is nu klaar. Indrukwekkende interviews afgewisseld met – deels unieke – foto’s en filmbeelden van de natuurramp.

Bezoekers van deze site zijn eraan gewend dat cineast Jos Kruisbergen er steeds weer in slaagt het alledaagse bijzonder te maken. Dat de Wamelnaar ook het grote werk aan kan, weten ze in Hilversum nóg beter dan in het Land van Maas en Waal. Daar, in het centrum van omroepland, was het immers dat het natuurtalent van Jos werd ontdekt door tv-pionier Gijs Stappershoef. Daar was het waar hij het vak leerde. Zó goed zelfs dat hij ettelijke tv-reportages maakte voor verschillende nationale omroepen. Het geld dat hij daarmee verdiende, legde de financiële basis voor stichting Tweestromenland in Beeld en Geluid.

“Ik werd in Hilversum al snel de hoogwaterspecialist genoemd”, herinnert Jos zich, “omdat ik veel reportages over de rivier maakte, maar misschien ook wel omdat ik vaak met grote rubberlaarzen aan op de redactie verscheen.”

En nu, vele jaren later, heeft de Hilversumse hoogwaterspecialist zijn magnum opus klaar.

De documentaire De watersnood van 1926 is niet  alleen een meesterwerk omdat het een nog niet eerder vertoond, indringend beeld geeft van de ellende die de dijkdoorbraken in het Land van Maas en Waal veroorzaakten, maar ook omdat de productie de ontwikkeling van een meesterfilmer laat zien. Tientallen mensen interviewde Jos vanaf de jaren tachtig van de vorige eeuw. Daaronder dorpelingen die de natuurramp, bijna honderd jaar geleden, nog hadden meegemaakt. De eerste zwart-witbeelden van mevrouw Udo draaide hij in 1980 met een vhs-camera en een recordertje met microfoon. Nu werkt hij al sinds eind vorige eeuw digitaal met professionele spullen. “Een overstap die ik zonder de mensen van de stichting niet had kunnen maken”, verklaart de zichzelf digibeet noemende documentairemaker. Jos doet alles zelf. Vanaf idee tot script, camerawerk, montage, geluid, ondertiteling en muziek. “Natuurlijk zijn er specialisten die me bijstaan en adviseren”, zegt Jos. “Ik zal ze niet noemen, want dan ben ik bang dat ik iemand vergeet. Ik maak een uitzondering voor mijn vrouw Corrie. Die zoekt muziek uit, gaat regelmatig mee op pad en klaagt niet als ik dagenlang boven in mijn ‘hok’ zit te monteren. Ze heeft me altijd gesteund, ze gunde mij de kans nieuwe wegen in te slaan.”

Na anderhalf jaar monteren is De watersnood van 1926 klaar. Interviews met ooggetuigen afgewisseld door schaarse foto’s en filmpjes die toen gemaakt werden. Veerman Van Soest zegt het mooi: “Jammer dat we toen geen fototoestel hadden. Nu ben je afhankelijk van de verhalen van horen zeggen.”

Dankzij Jos Kruisbergen hebben we nu beeld én van horen zeggen. De naam Tweestromenland in Beeld en Geluid is zelden zo treffend weergegeven als in De Watersnood van 1926.

Een meesterwerk van de chroniqueur van het Land van Maas en Waal.

Te zien tijdens de Donateursdagen in D’n Bogerd in Druten.

Alle films op deze website zijn auteursrechtelijk beschermd en mogen niet worden gekopieerd. Het plaatsen van een link naar onze website is wel toegestaan.

“Das Oude Gierpont, Das Oeteldonk!”
– Klassiek met een knipoog!

Door Jos Kruisbergen

Het was een geweldige verbroederingssfeer in de residentie van de oude Gierpont in ‘t Veergat in Wamel. De lucht was gevuld met vrolijkheid en enthousiasme. Afgelopen zaterdag vond er een bijzonder evenement plaats: de jaarlijkse stunt die, naar mijn mening, al honderd jaar wordt gehouden. Dit jaar werd er een historische tegel gelegd, die later in de vernieuwde Dorpsstraat van Wamel een prominente plaats zal krijgen, samen met andere historische tegels.

Een Historisch Moment

Om 11 over 11 begon het spektakel. De burgemeester, Vincent van Neerbos, verrichte de eerste handelingen om de tegels te plaatsen, zodat Prins Mark d’n Urste de tegel daadwerkelijk kon leggen. Dit vond plaats in een bomvolle residentie, waar iedereen zich verzameld had om dit moment te beleven. De burgemeester was zoals altijd nauw betrokken bij de festiviteiten. Ondanks dat hij in Boven Leeuwen woont, had hij ooit de wens om in Wamel te komen wonen, maar zeven en een half jaar geleden was er simpelweg geen woning beschikbaar. “Wie wil hier nou niet wonen, in dit prachtige dorp dat bruist van de activiteiten?”, denk wij als Wamelnaren dan . En ik kan niet anders dan beamen: het is precies de reden waarom we zo van dit dorp houden.

Trots op Wamel

Mijn vrouw Corrie en ik voelen ons vereerd om deel uit te maken van deze fantastische gemeenschap. Het is iets bijzonders om in een dorp te wonen waar traditie en gemeenschap hand in hand gaan. We maken zelfs een portret van Prins Mark d’n Urste, een rasechte Wamelnaar die het dorp nooit zal verlaten. We filmden hem zelfs al op de lagere school, en zijn betrokkenheid bij alles wat met carnaval te maken heeft, is indrukwekkend.

Tijdens de documentaire die we over Prins Mark maken, hadden we ook een interview met de burgemeester. Toen ik hem op de slotvraag vroeg of hij nog iets wilde toevoegen, begon hij ineens over mijn Oeteldonkse das en vroeg zich af waarom ik geen Gierpont-das droeg. (Bekijk het filmpje voor het volledige gesprek!)

Een Hint voor Volgend Jaar

Misschien een subtiele hint van de burgemeester dat hij volgend jaar zelf ook een das krijgt van de geweldige Oude Gierpont. Alle andere carnavalsverenigingen hadden hem al voorzien van een das, behalve de Oude Gierpont. Zou het dan eindelijk tijd zijn voor de burgemeester om zijn eigen Gierpont-das te ontvangen? Het is een gedachte die in de lucht hangt, en misschien zal het volgend jaar wel werkelijkheid worden. Beste vrienden van de oude Gierpont, ik wil jullie bedanken voor de spontane medewerking die ik altijd van jullie krijg om er weer iets leuks van te maken. En oja, die das hoef ik niet, maar ik vind het heel leuk dat jullie me elke keer opnieuw erop wijzen. Tradities moeten we in stand houden in ons mooie dorp !

De Documentaire en het Half-Vastenbal

De trailer van de documentaire over Prins Mark d’n Urste komt binnenkort uit, en met het Half-Vastenbal hopen we de film helemaal af te hebben. Het wordt een eerbetoon aan een van de meest geliefde en onvergetelijke figuren van ons dorp, die het carnaval al jarenlang in zijn hart draagt.

Alaaf!

In de tussentijd wens ik iedereen nog veel carnavalsplezier in de komende twee dagen. Geniet van de feestvreugde, de gezelligheid, en de tradities die Wamel zo speciaal maken. Alaaf, iedereen!