Alle films op deze website zijn auteursrechtelijk beschermd en mogen niet worden gekopieerd. Het plaatsen van een link naar onze website is wel toegestaan.

En God zag dat het mooi was, daar in Batenburg… (2011) 

Door Ruud Stoeten 

Natuurlijk, sommige mensen hebben altijd wat te mauwen. Als het mooi weer is, dan roepen ze om regen; valt het hemelwater met bakken tegelijk uit de lucht, dan is het te nat. En zorg je voor een prachtig landschapsplan bij het kleinste stadje van Nederland, dan is het eigenlijk wel een beetje jammer van de goede landbouwgrond die verloren is gegaan.
Maar toch: eerlijk is eerlijk, zegt Bertus Arts voor de camera van Jos Kruisbergen: ’t Is mooi geworden, “geweldig!”. 

En niet alleen hij is er blij mee. Ook de Wijchense bestuurders en Bertus’ mede-Batenburgers vinden het mooi: een stukje nieuw natuurgebied met een prachtig haventje. En dan de ‘Bakenbomen’ die gemaakt zijn door de Vlaamse kunstenaar Marc de Roover. Heel bijzondere bomen, die waarschijnlijk langer langs de Maas zullen staan dan de echte bakenbomen die in de 19e eeuw werden aangeplant om schippers de weg te wijzen. Die bomen hebben dankzij moderne elektronica zoals radar geen functie meer. Als er eentje het begeeft, dan wordt ’ie dus ook niet meer vervangen. Dat veel van die bomen het niet lang meer zullen uithouden, lijkt waarschijnlijk. Overal worden ‘natuurlijke’ oevers gecreëerd waarop het Maaswater vrij spel heeft. Het gevolg: de grond rond de boomwortels wordt weggespoeld. 

Al zijn ze dan van staal en hardhout: de drie Bakenbomen van Marc de Roover vormen een doordacht alternatief, dat volgens wethouder Marcel Thijsen ‘van historisch besef getuigt’. Bovendien zijn ze vochtbestendig en transparant, zodat ze tegen wassend water kunnen en het gezicht op het lieflijke stadje niet verpesten.  

De kunstenaar zelf vindt ze ook wel geslaagd: “En God zag dat het mooi was…”, lacht hij tevreden op die derde september 2011. Jan en alleman zijn uitgerukt voor de opening van het haventje en het natuurgebiedje en de onthulling van de kunst-bomen door burgemeester Gosse Noordewier.  

Maar Jos Kruisbergen heeft méér gefilmd: prachtige landschapjes en stadsgezichten, het kleine pontje ‘Het Heerlijk Veer’ in vol bedrijf, de oude stadspomp die ook na de komst van de waterleiding z’n ontmoetingsfunctie heeft behouden.  

Harry Hooijmans van de Stichting Batenburgs Erfgoed vertelt over het plaatsje dat rond 1200 op een heuvel langs de rivier werd gebouwd: het is niet groter dan 250 bij 250 meter, en er wonen niet veel meer dan 600 mensen. In de Middeleeuwen waren het er overigens wel wat meer, legt Hooijmans uit. 

Koster-organist Jan van den Bovenkamp heeft het over het waarschijnlijk uit 1200 daterende hervormde kerkje en de ‘Custerie’: daar woonde de koster, die tevens voorlezer was in de kerk èn onderwijzer. Honderden jaren hebben kinderen het in de kosterij gevestigde schooltje bezocht. 

Hooijmans en Van den Bovenkamp vertellen over de R.K. Kerk St. Victor uit 1874, die destijds 40.000 gulden heeft gekost en door één familie werd betaald. En over de Blauwe steen waarop in de grijze oudheid straffen ten uitvoer werden gebracht.