Alle films op deze website zijn auteursrechtelijk beschermd en mogen niet worden gekopieerd. Het plaatsen van een link naar onze website is wel toegestaan.

Zwarte dag voor Wamel:

Beslist het dorp over de toekomst van de kerk?

Door Jos Kruisbergen

Op zondag 15 oktober 2023 beleefden de inwoners van Wamel een droevige dag. Voor het eerst in maar liefst 1100 jaar moest de kerk haar deuren sluiten. Terwijl ik door ons schilderachtige dijkdorpje liep, vroegen mede-Wamelnaren mij om de sluiting van onze kerk te documenteren, omdat dit een unieke gebeurtenis was. Dit bracht herinneringen naar boven aan vroeger, toen kerken werden gebouwd in plaats van gesloten, en de kerk een centrale rol speelde in het leven van katholieken, waaronder mijn 107-jarige moeder.

In ons dorp stond ooit een prachtige oude kerk, die tijdens de oorlog werd verwoest. De toren stortte met een enorme klap in. We kregen een noodkerk op de plek waar nu het oorlogsmonument in de Dorpsstraat staat, direct naast Huize St. Henricus. Later werd er een nieuwe kerk op die plaats gebouwd. Tijdens de bouw ging ik er als kind regelmatig kijken, wat ik erg interessant vond. Toen de noodkerk vrijkwam, klommen we vaak over de muur van Huize Henricus en gingen via het raam van de sacristie naar binnen om te voetballen, wat natuurlijk niet mocht. Boven op de balken lag een groot kruis waar de bal vaak tegenaan kwam. Sommige jongens vonden het een sport om via de balken naar het kruis te klimmen en de bal weer naar beneden te gooien. Er stond altijd iemand bij de deur als de veldwachter in de buurt was. Zodra we werden getipt, renden we met hoge snelheid naar het raam en klommen via de regenpijp naar beneden. De noodkerk werd later omgebouwd tot een gymzaal, waar later zelfs een volleybalclub werd opgericht genaamd “Asamanetos,” waar ik ook lid van was. Met enige regelmaat werd de oude noodkerk omgevormd voor verschillende doeleinden.

Ik herinner me ook de Hongaarse opstand in 1956, toen ik als negenjarige jongen naar de kerk liep terwijl de klokken luidden. Diezelfde klokken luidden nu voor de sluiting van de kerk, en ik stond op dezelfde plek als toen, hopend dat ik veilig in de kerk zou zijn, ver weg van de soldaten. Tijdens mijn dagelijkse wandelingen bracht ik verschillende herinneringen aan de kerk naar boven, waaronder mijn tijd als misdienaar in het voormalige klooster Huize St. Henricus, waar ik snel werd weggestuurd, wat terecht was.

Mijn moeder deelde ook mooie verhalen over haar bedevaart naar Wittem, zelfs toen ze 100 jaar werd. Ze stak altijd kaarsen aan voor de Heilige Gerardus en Maria. In de maand mei ging ze naar Den Bosch om kaarsen aan te steken bij Maria en te bidden voor de wereld. Ik herinner me ook een leuke anekdote over de processie in ons dorp, waarbij de straten prachtig versierd waren en er zelfs ruzies waren over welke straat het mooist was. De pastoor moest soms tussenbeide komen om de gemoederen te bedaren.

Tijdens mijn tijd op de lagere school herinner ik me dat we een draagbare baar met een kruis en bloemen  hadden voor de processie. Het was een eer om dit altaar te mogen dragen, maar tijdens de oefeningen maakten we wat flauwe grappen en stootte een van onze jongens per ongeluk de baar  om. Meester Bakker greep in en strafte ons, waardoor we tijdens de processie de baar niet meer mochten dragen.

Op de dag van de processie besloten we om te gaan zwemmen in een waterput achter de dijk. Toen we de harmonie hoorden terugkeren en de klokken hoorden luiden, wisten we dat het tijd was om naar huis te gaan. Bij thuiskomst vroegen mijn ouders wat ik van de processie vond. Terwijl ik vertelde dat het mooi was maar elk jaar hetzelfde, begonnen er plotseling druppels water vanuit de zolder te vallen. Mijn vader en moeder keken verbaasd. Uiteindelijk ontdekte mijn vader dat het mijn onderbroek was die op de waslijn hing, omdat we toen nog geen zwembroek hadden. Dat leverde me de nodige problemen op.

Later ben ik bij het koor gaan zingen en we hadden een prachtig koor. Tijdens de ontroerende afscheidsdienst kwamen alle herinneringen aan de kerk weer naar boven. Aan het einde van de dienst moest de Godslamp worden gedoofd, maar dit bleek lastiger dan verwacht, en ze moesten zelfs een ladder gebruiken. Het voelde alsof mijn moeder in de hemel niet wilde dat de kerk zou sluiten.

Nu vragen bijna alle mensen aan mij wanneer de film klaar zal zijn. Ik heb al een korte trailer gemaakt en zal later de documentaire monteren. Samen met onze stichting “Tweestromenland in Beeld en Geluid,” die in januari 30 jaar bestaat, werk ik aan het monteren van nieuwe films voor onze donateursdagen. Het belangrijkste is dat deze herinneringen nu zijn vastgelegd voor de huidige en toekomstige generaties, en ik geloof dat mijn ouders in de hemel trots zouden zijn op deze “belhamel.”

Wat een reis door de geschiedenis en herinneringen van Wamel en zijn kerk! De sluiting van de kerk markeert het einde van een tijdperk, maar dankzij jouw inspanningen zullen deze herinneringen en verhalen blijven voortleven voor de gemeenschap en toekomstige generaties.