Onze cineast Jos Kruisbergen heeft de afgelopen maanden keihard gewerkt aan de samenstelling van vijf gloednieuwe fimdocumentaires. Die duiken diep in het wonen, werken en leven in Maas en Waal. En zijn te zien tijdens de donateursavonden van Tweesrtromenland in Beeld en Geluid.

Zoals gebruikelijk worden de bezoekers op zaterdag 30 en zondag 31 maart en maandagmiddag 1 april in de watten gelegd tijdens de feestelijke bijeenkomsten in D’n Bogerd aan de Van Heemstraweg in Druten. Meester-filmer Jos Kruisbergen laat weten: “Het wordt opnieuw genieten!”

Tussen 2001 en 2004 filmde Kruisbergen in zijn geboortedorp Wamel en maakte een prachtig document over karakteristieke mensen uit een knotsgezellig dorp; een verhaal dat eigenlijk nergens op slaat. Het is een klucht geworden waarin de ene rel de andere opvolgt. Iedereen moet het ontgelden, vooral ook de cineast zelf. De kijker vraagt zich af: Wat is er in Wamel toch aan de hand? Is het er allemaal wel koek en ei? Welke rol spelen mensen als Henk van Rossum, Piet Post, Has Gerritsen, Rien de postbode en tal van andere dorpelingen, inclusief dus cineast Jos Kruisbergen? Wat er wel en wat er niet waar is, mag de toeschouwer zelf beoordelen. Opmerkelijk: er is spontaan geacteerd. De rollen die de Wamelnaren zich daarbij zelf aanmeten, staan niet op papier. Het verhaal is geboren tijdens de opnamen. Maar een speelfilm of een klucht is het nou ook weer niet. De fratsen en grollen maken deel uit van iets wat je gerust een uniek tijdsdocument mag noemen. Verder wordt in het Paasweekeinde een prachtig portret vertoond van de eerste en oudste polderbewoonster: Riek van der Torre. Zij werd in 1915 geboren. Haar filmverhaal gaat over de watersnood van 1926, over de oorlog en de Ruilverkaveling, het gevecht tegen het water in de polder, de stroperij. Maar ook over een tijd waarin de mensen nog tijd voor elkaar hadden. Dan is er dat indrukwekkende portret van Has Loderus: koster van de protestantse kerk in zijn woonplaats Appeltern. Veertig jaar lanmg heeft hij die kerk gediend. Daarnaast stond hij bekend als een fanatiek voetbalscheidsrechter. Has wordt terzijde gestaan door echtgenote Aaltje: een schat van een vrouw die echter helemaal niets met het geloof heeft. Voor de camera is ze daar op een humoristische manier héél openhartig over. Jos Kruisbergen tekent ook voor een film over de Sprookjestuin anno 2001 in Beneden-Leeuwen, met onder anderen Cor Lemmers, Roel van de Pol en Rinie Van Haren. Die vertellen hoe ze in Lauwe begonnen zijn met de ooit zo befaamde tuin. Daardoor ontstond een historisch portret over een initiatief dat al lang verleden tijd is. Ook staat er een filmportret van Drutenaar Hemmy Meijer op het programma. Hemmy is oud-visboer, organist en hij heeft een zeer bijzondere hobby: het restaureren van kerkorgels. Zelden stapt hij een kerk binnen zonder zijn gereedschap. Zijn liefde voor het vak druipt er van af. Tenslotte wordt een kort portretje gepresenteerd van de achtjarige Thymen Schippers, die opa Jos dikwijls terzijde staat als die gaat filmen. Thymen ontpopt zich dan als een uitstekende verslaggever. Tijdens het hoog water op de Waal geeft de piepjonge Maas en Waler zijn visie op de rivier en de natuur. Op een bijna ontroerende wijze praat hij erover. Nog een heel bijzonder aspect: Thymens tante Lonneke (jawel, één van de dochters van Jos Kruisbergen) componeerde speciaal voor dit filmpje de muziek.

—–

Bobo’s betrapt op roeien in de rondte

Roeien? Ze brengen er niet veel van terecht. Althans: als je de beelden Jos Kruisbergen mag geloven. Maar over het algemeen geven de films van deze Maas en Waalse cineast toch een zeer betrouwbare blik op de gebeurtenissen. De West Maas en Waalse burgemeester Steenkamp en polderbaas Kok maakten er in elk geval een potje van.