Monnikenwerk Corso Tiel (1989)

Alle films op deze website zijn auteursrechtelijk beschermd en mogen niet worden gekopieerd. Het plaatsen van een link naar onze website is wel toegestaan.

Fruitcorso Tiel: monnikenwerk (1989)

Door Ruud Stoeten

Tja, en daar lag -ie ineens: een videoband waarvan onze filmkunstenaar Jos Kruisbergen het bestaan al lang weer was vergeten. Een prachtige documentaire die hij decennia geleden maakte over het Tielse Fruitcorso; bestemd voor de NCRV-televisie maar nooit uitgezonden.

Kruisbergen was destijds  druk bezig met het digitaliseren van duizenden videobanden. Die banden hebben de nare eigenschap dat de opgeslagen beelden na verloop van tijd hun kwaliteit verliezen. Maar als het materiaal eenmaal is ‘overgeschreven’ op een digitale schijf, dan stopt dat proces van zelfvernietiging. Op deze manier is al heel veel prachtig beeldmateriaal voor de toekomst veiliggesteld.

Nu dus ook de corsofilm die destijds de titel ‘Monnikenwerk’ kreeg. “We waren eigenlijk precies op tijd”, zegt de Wamelse filmer. “Je ziet hier en daar al duidelijk kwaliteitsverlies.”

Het bijzondere aan ‘Monnikenwerk’ is bovendien dat deze film ouder is dan de Stichting Tweestromenland in Beeld en Geluid, die 23 jaar geleden rond Jos Kruisbergen werd opgericht door een handjevol Hilversumse televisiecoryfeeën. Bij een regisseur als de vermaarde Gijs Stappershoef kreeg hij zijn opleiding; hij maakte veel schitterend werk voor onder meer Van Gewest tot Gewest en RTL; de corsofilm voor de NCRV was hij eigenlijk al helemaal weer vergeten. Nooit uitgezonden. Kruisbergen: “Waarom niet? Dat is eigenlijk nooit helemaal duidelijk geworden. Aan de documentaire heeft het in elk geval níet gelegen. Er zou bovendien een groot verhaal over in de NCRV-gids verschijnen, maar ook dat ging niet door.”

Kruisbergen heeft de beelden – een film met een lengte van bijna een half uur – op deze website gezet. In de bijzondere corsofilm van een kwart eeuw geleden volgt hij tal van wagenbouwers die in de weer zijn voor het september-evenement dat in de hele wereld zijn weerga niet kent.

Onder de handen van honderden vrijwilligers zie je indrukwekkende taferelen tot stand komen, met behulp van alle goede dingen die de natuur de mens schenkt: fruit, allerlei groenten, honderden verschillende soorten pitten en zaden. Hele dorpen zijn bezig met de opbouw van de wagens. Het begint met het tekenen en ontwerpen, dan wordt het frame in elkaar gelast en kan de boel geschilderd worden. Uiteindelijk volgt het plakken van het natuurlijke materiaal: geen sinecure. Sommige zaden moeten stuk voor stuk worden afgeslepen om een geschikt plakvlak te creëren. En hebt u wel eens honderdduizend zilveruitjes gepeld? Met de hand? Er is wel eens uitgerekend dat sommige vrijwilligers meer dan 400 uur werk in de wagenbouw steken!

Lang geleden werd het corso nog opgeleukt door een heuse oogstfee met haar hofdame. Die zorgden overal voor de promotie van het Rivierenlandse feest. Dat is niet meer nodig: het oogst- en fruitcorso is inmiddels wereldberoemd en de rond de 200.000 bezoekers komen dan ook uit alle windstreken.

Wie er in 1990 bij was, herinnert ze zich misschien nog wel, de wagens met voorstellingen over vrijheid, over Europa, de voedselketen, feest, sprookjes, de natuur, Vincent van Gogh en de winnende voorstelling van Buren dat een schitterend skelet van bladeren had gebouwd.

Ook leuke bijkomstigheden worden in de documentaire belicht: een groep van 200 spierdystrofiepatiënten en hun begeleiders wordt langs de route in de watten gelegd; een net iets te hoge corsowagen kan de loods pas uit als bijna alle lucht uit de banden is gehaald. Een andere wagen breekt een as, die nog net op tijd kan worden hersteld. En de enkeling die niet aan de wagenbouw mee kan doen, komt langs met een goed woord. Of wat lekkers. “Voor bij de koffie…”