Alle films op deze website zijn auteursrechtelijk beschermd en mogen niet worden gekopieerd. Het plaatsen van een link naar onze website is wel toegestaan.
Veerbaas in een levend schilderij
Door Ruud Stoeten
Zomaar ineens waren ze vertrokken: de oudgedienden die decennia lang de Waaloversteek tussen Wamel en Tiel verzorgden. De schippers van de Hendrikus hebben het roer van het fiets- en voetpontje overgedragen aan een nieuwe generatie veermannen.
Niet echt van harte, zo wordt duidelijk uit een prachtig filmportret dat onze documentairemaker Jos Kruisbergen maakte over Hendrikusman Jan van Schijndel. Ook de pensionado’s Hans van Bekkum, Freek van Gendt en Henk Witjes komen voorbij.
Allemaal zullen ze het missen: het weidse uitzicht over de watersnelweg die Waal heet, de spetterend blauwe luchten, de voorbij jagende wolkenpartijen, de ganzen en andere vogels waarvan ze gezelschap kregen, het volk dat dag-in-dag-uit hun scheepje betrad.
Schipper Jan van Schijndel: “Niet één ritje is hetzelfde. De rivier is een levend iets. Je werkt in een levend schilderij…” De Hendrikus-schipper laveerde tussen hoog- en laagwater, tussen oevers die door een voortdurend wijzigende lichtinval voortdurend van kleur veranderen, tussen de schepen door die het pad van het veerbootje kruisten.
Wie naar het filmpje kijkt, beleeft het mee, dankzij de bijpassende beelden waarmee Jos Kruisbergen de verhalen van de vaargasten illustreert. Terwijl schipper Hans van Bekkum leegloopt over de hoogwateravonturen van het pontje, zie je hoe de veerstoepen bij Wamel en Tiel overstromen en de rivier steeds breder wordt. “Dan lijkt de Waal de Mississippi wel”, gnuift Jan van Schijndel.
Goeie maatjes zijn de schippers met de mensen van het Veerhuis aan de Wamelse Waalkant. Waardin Ans Broekhof herinnert zich nog de eerste kerstdag van 1993. “Het water stond heel hoog, we waren doornat. Schipper Freek van Gendt kwam ons halen, gaf ons droge sokken, soep en koffie… Die mannen hebben zoveel voor ons gedaan!” Zo is het regelmatig gebeurd dat de Hendrikus nog een laatste Veerhuis-gast kwam evacueren terwijl het pontje officieel al uit de vaart lag.
Ook echtgenoot en mede-uitbater Harry Broekhof is vol lof over het meeleven van de schippers als er sores waren rond ’t Veerhuis. “Dan zit je daar met hoogwater duimen te draaien: alles ligt stil, alles is uitgeschakeld. En dan komen zij langs met een krantje en een broodje…” Ans: “We hebben zo veel warme herinneringen aan deze jongens. Als ik tien duimen had, dan stak ik ze alle tien op!”
De Hendrikus vervult als verbinding tussen Maas en Waal en de Betuwe een belangrijke functie. ’s Zomers stappen er massa’s toeristen op; het hele jaar door wordt het schuitje in bezit genomen door scholieren, werknemers, mensen die aan de overkant boodschappen gaan doen. Neem nou Ben Wouterse. “M’n leven lang ben ik veilig naar de overkant gebracht, een dikke 45 jaar lang!” Alles bij elkaar vervoert de Hendrikus dagelijks zo’n 150 mensen, die anders twaalf kilometer zouden moeten omrijden.
Het is al gezegd: de schippers zullen het missen. Jan van Schijndel: “Sommige mensen kopen een schilderij waar ze gek op zijn. Maar ik zat in een tafereel dat elke minuut verandert. Vijftig jaar heb ik aan het roer gestaan; geen dag was hetzelfde.” Hij zal nog vaak terugdenken aan zijn schippersloopbaan, zegt hij. “Voortaan kan ik er alleen vanaf de dijk naar kijken. En da’s toch anders…”