Alle films op deze website zijn auteursrechtelijk beschermd en mogen niet worden gekopieerd. Het plaatsen van een link naar onze website is wel toegestaan.

door Bas van der Hoeven

 ‘Dan springen de kikvorsen in de schoorsteen’

De gevolgen van extreem hoog- én laagwater

 Na vele peperdure maatregelen om het rivierwater zo snel mogelijk naar zee af te voeren, kondigen zich tijden van extreme droogte aan en komt wateropslag in beeld. Zijn langetermijnplannen wel altijd even goed doordacht? Het waterbeheer in Nederland lijkt op de kunstmatige terugkeer van de bever en de wolf: de mens wikt en beschikt, de natuur gaat onverstoorbaar, – en blijkbaar onvoorspelbaar – haar gang.

Het is gevaarlijk om in deze tijden van complotdenkers en nepnieuws de wetenschap te wantrouwen. Voordat je het weet zie je gemeente- en provinciehuizen vol reptielen. Anderzijds is het niet verkeerd om bij plannenmakerij ook te luisteren naar mensen die al generaties lang met hun ‘poten in de klei staan’. Ons nationale collectieve geheugen van boeren, vissers en schippers die beter dan wie ook hebben ervaren hoe de ontembare rivier neemt en geeft.

Klimaatverandering mag dan ontwikkelingen versnellen, sommige oerwijsheden blijven gelden. Dat blijkt uit Bij hoog en bij laag, de documentaire die Jos Kruisbergen maakte voor Tweestromenland in Beeld en Geluid. Daarvoor ging hij op pad om de ongezouten meningen van polderbewoners vast te leggen over Hollands waterbeheer. De stem des volks, luid, duidelijk, sprekend vanuit ervaring (mijn vader zei al…) en altijd oprecht. Naast actuele beelden zijn ook interviews uit het enorme archief van Kruisbergen toegevoegd. Daardoor kunnen we onder andere de in 1982 vastgelegde mening van polderbestuurder Bernhard Gremmen beluisteren.

Beroepsvisser Willy Hol, oud-schipper Jos Leeraert en boer Bart Vissers geven hun visie op de acualiteit. We moeten de rivier beteugelen, weet Vissers: ‘Als we één pomp uitzetten springen de kikvorsen hier in de schoorsteen’. Maar het heden vraagt om maatregelen op de lange termijn, waarbij naast veiligheid achter de dijken ook behoud van de natuur en economische belangen een grote rol spelen.

Tussen de interviews toont Kruisbergen prachtige beelden van het Land van Maas en Waal. De Waal bij extreem hoge en lage waterstanden. Kolkende watermassa’s, overstroomde uiterwaarden, maar ook droogliggende woonarken, dode vissen en gestremde sluizen.

De mensen in het Land van Maas en Waal spelen zoals altijd de hoofdrol. Leven, werken en recreëren zijn vakkundig en liefdevol vastgesteld in de dorpen van Deest tot Heerewaarden. Plaatsen waar het leven goed is. Waar ondanks de bemoeienissen van de mens de natuur onverstoorbaar haar gang gaat.